Vətəninfo.az xəbər verir ki, Rusiyanın Ukraynaya qarşı təcavüzünün üçüncü ilində Avropalı iqtisadi təhlil mərkəzləri geniş bir araşdırma aparıblar.
Bu araşdırmanın sonunda məlum olub ki, Avropa ittifaqı son üç ildə Rusiyanın qaz və neftinə Ukraynaya etdikləri yardımdan daha çox pul xərcləyiblər.
Araşdırmada vurğulanır ki, Avropanın 2024-cü ildə Rusiyadan 22 milyard avro maye yanacaq aldığı təxmin edilir, Amma Avropa İttifaqı Kiyevi dəstəkləmək üçün cəmi 19 milyard avro ayırıb.
İşğalın 3-cü ildönümü ilə bağlı hesabatda AB Ukraynaya maliyyə yardımından daha çox Rusiyanın maye yanacaqlarına pul xərcləyir.
Enerji və Təmiz Hava Tədqiqatları Mərkəzinin (ETHTM) hesablamalarına görə, qitənin Vladimir Putinin işğal siyasətinin maliyyələşdirən yanacağa olan aludəçiliyini aradan qaldırmaq üçün aparılan səylərə baxmayaraq, AB müharibənin üçüncü ilində 21,9 milyard avro Rusiya nefti və qazı alıb.
(ETHTM) və Dünya İqtisadiyyatı İnstitutunun hesabatına görə, bu məbləğ Aİ-nin 2024-cü ildə Ukraynaya maliyyə yardımı üçün ayırdığı 18,7 milyard avrodan çoxdur.
ETHTM-nin analitiki və hesabatın həmmüəllifi Vaibhav Raqhunandan qeyd edib ki, Rusiyanın maye yanacaqlarının alınması, açıq şəkildə Kremlə maliyyə yardımı göndərməyə və onun işğalına şərait yaratmağa bənzəyir: “Bu təkcə Ukraynanın gələcəyini deyil, həm də Avropanın enerji təhlükəsizliyini təmin etmək üçün dərhal dayandırılmalıdır”.
Tədqiqatçılar işğalın üçüncü ilində bütün dünyada satılan Rusiya yanacaqlarının dəyərini hesablamaq üçün ticarət məlumatlarını toplayıblar. Onlar yanvar ayında idxala əsasən 2025-ci ilin fevral ayı üçün hələ mövcud olmayan məlumatları proqnozlaşdırırlar.
2024-cü təqvim ilində Aİ Rusiyanın qalıq yanacaq idxalına Ukrayna üçün ayırdığından 39% daha çox xərcləyib. Yardım rəqəminə hərbi və ya humanitar yardımlar daxil deyil.
Təhlildə iştirak etməyən iqtisadçı Christoph Trebesch, Avropa donorlarının ildə orta hesabla ÜDM-in 0,1%-dən az xərcləməsi ilə keçmiş müharibələrlə müqayisədə donorların Ukraynaya səfərbər etdiyi yardım arasında təəccüblü fərq olduğunu bildirb.
O qeyd edib ki, bir çox ölkələr keçmiş münaqişələrdə daha səxavətli idi.
“Almaniya, məsələn, 1990/91-ci illərdə Küveytin azad edilməsi üçün müqayisə olunan müddətdə Ukraynaya etdiyindən daha tez, daha çox yardım edib”.
Hesabatda, həmçinin Rusiyanın Ukraynaya genişmiqyaslı işğalının üçüncü ilində qlobal qalıq yanacaq ixracından 242 milyard avro qazandığı, müharibənin başlanmasından bəri ölkə sanksiyalara uyğunlaşdıqca “indi trilyon rəqəmə yaxınlaşan” gəlir əldə edildiyini də vurğulanır.
Hesabatda eyni zamanda qeyd edilir ki, Rusiya vergi gəlirlərinin yarısını neft və qaz sektorundan əldə edir və yanacaqları köhnə və sığortalanmamış tankerlərdən ibarət “kölgə donanması”na daşımaqla sanksiyalardan yan keçməyə çalışır.
ETHTM –nin araşdırmalarına görə, bu donamalar qalıq yanacaq ixracından əldə olunan gəlirlərin təxminən üçdə birinin daşınmasına cavabdehdir.
Məlumatda qeyd edilir ki, Aİ ölkələri Rusiyaya qarşı yeni, 16-cı sanksiyar pakentini müzakirə edən zaman, Rusiyanın kölgə donanmasını hədəf almaq üçün yeni tədbirlər haqqında razılığa gəliblər.
Tədqiqatçılar Rusiyanın qalıq yanacaq gəlirlərinin mövcud sanksiyaları gücləndirməklə və boşluqları aradan qaldırmaqla 20% azala biləcəyini təxmin ediblər. Məlumata görə, bu sanksiyalara Avropanın başqa ölkədə emal olunmuş Rusiya xammalının ala biləcəyi “emal boşluğunun” bağlanması və “Türk axını” boru kəməri ilə qaz axınının məhdudlaşdırılması daxildir.
Hesabatda həmçinin mayeləşdirilmiş təbii qaza qarşı mübarizəyə çağırılıb. Avropa Ukrayna müharibəsi başlayandan bəri boru kəməri ilə Rusiya qazının idxalını azaldıb, lakin Rusiyadan da daxil olmaqla, həddindən artıq soyudulmuş qazın tədarükü ilə enerji aclığının bir hissəsini ödəyib.
Rystad Energy-nin qaz analitiki Yan-Erik Fähnrich, müharibə başlayandan bəri Aİ və Böyük Britaniyada mayeləşdirilmiş təbii qazın rolunun dramatik şəkildə artdığını və müharibədən əvvəlki ən yüksək 2019-cu ildəki 81,3 milyon tondan 2022-ci ildə 119 milyon tona yüksəldiyini vurğulayıb.Onun sözlərinə görə Rusiya ötən il Avropaya mayeləşdirilmiş təbii qazın ixracını həyata keçirən ilk ikinci yerdə dayanıb.
