Aydındır ki, Polşa Ukrayna ərazisinin yarısını, o cümlədən “Baltikdən Qara dənizə qədər uzanan coğrafiyanı” “öz haqqı” kimi görür. Bu səbəbdən, Varşava israrla Ukraynadakı müharibəni razılaşma mühiti yaranana qədər danışıqlar apara biləcəyi bir nöqtəyə çatdırmağa çalışır. Başqa sözlə, Rusiya ilə Ukrayna arasındakı vəziyyəti “Rusiya ilə ABŞ arasında hesablaşma”, “Rusiya ilə Böyük Britaniya arasında düşmənçilik” kimi oxumaq olmaz. Bu məsələdə Almaniya, Polşa və Baltikyanı ölkələrin töhfəsi və rolu danılmazdır. Hətta Almaniyada yerli seçkilərin nəticəsi də birbaşa Rusiya-Ukrayna prosesi ilə bağlıdır. Almaniyanın şərqində seçkilərin nəticələrini az qala şərqdəki almanların nostalji refleksi kimi başa düşmək olar. Başqa sözlə, rusiyayönlü külək Berlin divarının uçmasından sonra ilk dəfə özünü büruzə verdi.
Beləliklə, Polşa nə etməyə çalışır? Münaqişəni gərginləşdirmək və genişləndirmək, hətta zərurət yaranarsa, vəziyyətin “nüvə” vəziyyətinə düşməsinə səbəb olmaq istəyi Polşanın real gücündən kənarda özünə rol təyin etdiyinə işarədir. Məqsəd bəllidir: “Ukrayna torpağı!”.
Belarus kritik nöqtədir. Diqqət yetirsəniz, Sovet İttifaqından sonra keçmiş sovet respublikaları daxilində bütün müxalifət hərəkatlarının dəstək mərkəzi Polşa olub və indi də var. Belarus dissidentlərini qəbul edən və onlara rəhbərlik edən Polşa var qarşımızda. Polşa həm də rusiyalı rəqiblərin görüş yeri kimi masadadır. Bəli, amma soruşsan, sənə nağıl danışarlar ki, məsələ “azadlıq və demokratiya”dır, amma indi məsələ o deyil.
Mən dəfələrlə yazmışam ki, Rusiya zamanla prosesi uzadacaq. Almaniya və Fransa seçkilərinin nəticələri Rusiyanın onu zamanla yaymaq strategiyasının nəticəsi olaraq indi qarşımızdadır. Başqa sözlə, Avropa ictimai rəyini zamanla genişləndirərək dolayı yolla təsir etmək üsulu öz nəticəsini verdi. Lakin digər tərəfdən o, Ukrayna ictimaiyyətinin sorğu-sual başlamasını da gözləyirdi. O da məlum fakt idi ki, Ukrayna və Qərb alyansı eyni gözlənti ilə Rusiya daxilində baş verə biləcək partlayışa göz dikmişdilər.
Polşanın aktivliyi artdıqca Belarus sərhədləri maraqlı şəkildə aktivləşir. Yəni, müharibə sanki Ukraynanın hüdudlarını aşaraq Polşaya yönəlib. Lakin əsas məsələ ABŞ və Çin arasında hesablaşmanın prosesi və vaxtıdır. Hətta Avropanın da taleyi bu prosesdən asılı görünür.
Sevil Nuriyeva
