Rusiya Prezidenti Vladimir Putin Alyaskada ABŞ Prezidenti Donald Trampla keçiriləcək vacib görüşdən əvvəl yeni nüvə başlığı ilə təchiz olunmuş “Burevestnik” (NATO kodu: SSC-X-9 Skyfall) kruiz raketinin sınağına hazırlaşır.
Vətəninfo.az The Telegraph istinadən xəbər verir ki, peyk görüntülərinə əsasən, Rusiyanın Barens dənizi sahilində yerləşən Novaya Zemlya arxipelaqındakı Pankovo nüvə sınaq sahəsində son günlərdə fəallıq artıb. Əraziyə əlavə texnika və canlı qüvvə cəlb edilib. Əlavə olaraq, əvvəllər bu tip sınaqlarda istifadə olunan gəmilər və təyyarələr də bölgəyə yerləşdirilib.
Sınaq məqsədi və zamanlaması
Qərb təhlükəsizlik mənbələrinin bildirdiyinə görə, Rusiya, “limitsiz məsafəyə malik” olduğunu iddia etdiyi Burevestnik raketinin növbəti sınağını həyata keçirməyi planlaşdırır. ABŞ-ın Middlebury Beynəlxalq Araşdırmalar İnstitutunun eksperti Ceffri Lyuis peyk görüntülərini təhlil edərək, sınağın bu həftə baş tuta biləcəyini bildirib.
Lyuis qeyd edib:
“Əraziyə böyük miqdarda təchizat gətirilib, raket buraxılış sahəsində intensiv hərəkətlilik müşahidə olunur.”
Putin-Tramp görüşü öncəsi güc nümayişi
Putin hal-hazırda Rusiyanın Uzaq Şərqində, Maqadan şəhərində yerli rəhbərlərlə görüşlər keçirir. Lakin bu gün, 15 avqustda, ABŞ-ın Alyaska ştatında yerləşən Elmendorf-Richardson Hərbi Hava Bazasında Donald Trampla görüşü planlaşdırılıb.
Tramp, görüş öncəsi jurnalistlərə bildirib:
“Mən Prezidentəm və o (Putin) mənimlə oyun oynamayacaq.”
ABŞ lideri, Putindən sonra Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski və bəlkə də Avropalı liderlərlə daha geniş formatlı bir zirvə keçiriləcəyini açıqlayıb.
Ukrayna parlamentinin Odessa üzrə deputatı Oleksiy Qonçarenko isə narahatlığını ifadə edib:
“Ümid edirik ki, müharibə sona çatacaq. Amma qorxuruq ki, Putin Trampla vaxt udmağa çalışacaq və Tramp buna göz yuma bilər.”
Nüvə silahları üzrə gərginlik artır
Görüş zamanı əsas diqqət Ukrayna müharibəsinə yönəlsə də, nüvə silahlarının nəzarəti də müzakirə mövzularından biridir. Hal-hazırda qüvvədə olan və hər iki ölkənin strateji nüvə silahlarının sayını 1,550 başlıqla məhdudlaşdıran New START müqaviləsi 2026-cı il fevralın 5-də bitir.
Əgər razılaşma uzadılmasa, ekspertlər hesab edir ki, həm ABŞ, həm də Rusiya bu limitləri keçə bilər.
Putin “Burevestnik” raketinin mövcud və gələcək hava hücumundan müdafiə sistemləri üçün “məğlubedilməz” olduğunu iddia edir. Raket qeyri-proqnozlaşdırıla bilən trayektoriyaya və nəzəri cəhətdən “limitsiz” uçuş məsafəsinə malikdir.
Lakin nüvə təhlükəsizliyi üzrə beynəlxalq qurumlar bildirirlər ki, bu raketin sınaqları uğursuz olub — 13 məlum testdən yalnız ikisi qismən uğurlu sayılır.
Belarus-Rusiya təlimləri və əlavə təzyiqlər
Digər tərəfdən, Belarus sentyabr ayında Rusiya ilə birlikdə nüvə silahlarının və hipersəsli “Oreshnik” raketlərinin daxil olduğu ortaq hərbi təlimlər keçirəcəyini elan edib. Belarus müdafiə naziri Viktor Xrenin bildirib:
“Biz sülh istəyirik, amma eyni zamanda hər şeyə hazır olmalıyıq.”
Bu bəyanat, NATO ilə sərhəddə yerləşən Belarusun Qərbdə artan hərbi fəallıqlara cavab olaraq verdiyi siqnal kimi dəyərləndirilir.
Putin-in yeni raket sınağına hazırlaşması, Alyaskada keçiriləcək görüş ərəfəsində Qərbə yönəlmiş açıq mesaj və strateji təzyiq aləti kimi qiymətləndirilir. ABŞ isə cavab olaraq iki nüvə sualtı qayığını “uyğun bölgələrə” göndərərək öz nüvə gücünü nümayiş etdirib. Gələcəkdə bu gərginliklərin diplomatik yolla azaldılıb-azaldılmayacağı isə Tramp-Putin-Zelenski görüşlərindən sonra bəlli olacaq.
