Polşa Baş naziri Donald Tusk ilə ölkənin yeni prezidenti Karol Nawrotski arasında davam edən siyasi qarşıdurma səbəbindən rəsmi Varşavanın Ukraynaya və ümumilikdə xarici siyasətinə dair mövqeyi təhlükə altına düşüb. Bu barədə Financial Times məlumat yayıb.
FT-nin yazdığına görə, Polşa liderləri arasında yaranan anlaşılmazlıq səbəbindən Varşava Avropa liderlərinin iştirak etdiyi və ABŞ Prezidenti ilə keçirilən Ağ Ev görüşündə iştirak etməyib. Görüşdə Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski də olub.
Karol Nawrotski bu ayın əvvəlində prezident vəzifəsinə başlayıb. Onun namizədliyini müxalif “Hüquq və Ədalət” (PiS) partiyası dəstəkləyib. Prezident kimi fəaliyyətə başladıqdan sonra Nawrotski bir sıra qanunlara, o cümlədən ukraynalı qaçqınlara verilən güzəştlərlə bağlı qanun layihələrinə veto qoyub. Bundan əlavə, o, xarici siyasət məsələsində lider rolu üstündə Tuskla açıq mübahisəyə girib və yaxın günlərdə ABŞ-a səfər edərək Donald Trampla rəsmi görüş keçirməyi planlaşdırır.
Polşanın siyasət üzrə aparıcı mütəxəssisləri vəziyyətin ciddiliyinə diqqət çəkiblər. Polşa Elmlər Akademiyasının professoru Monika Sus bildirib ki, “Tusk Avropa tərəfdaşları ilə, Nawrotski isə ABŞ administrasiyası ilə işləyə bilərdi. Əvəzində isə bizdə anlaşılmazlıq və hakimiyyət uğrunda mübarizə hökm sürür. Bu isə Polşanın, o cümlədən Ukraynaya dair xarici siyasətinə dair ciddi narahatlıqlar doğurur”.
Yan Koxanovski Universitetinin professoru Aqneşka Kasinska-Metryka qeyd edib ki, siyasi təcrübəsi olmayan Nawrotski böyük ambisiyalara sahibdir və iki müddət prezident qalmaq niyyətindədir. Onun sözlərinə görə, “Tuskun dəstəyi azalır, vədləri yerinə yetirilmir, Nawrotski isə hər bir qanunu bloklayır”.
Nawrotski həmçinin bərpa olunan enerji və qazla bağlı Avropa İttifaqı qaydalarına uyğunlaşdırılmış qanunlara da veto qoyub. Bu da Tuskun hökumətində gərginlikləri artırıb.
Prezidentin komandasında da ciddi problemlər yaşanır. Ötən həftə prokurorluq Nawrotskinin yaxın müttəfiqi Slawomir Cenkeviçə qarşı 2023 seçkiləri öncəsi Tusk haqqında gizli məlumatların sızdırılması ilə bağlı ittiham irəli sürüb. O vaxt Cenkeviç Hərbi Tarix İnstitutuna rəhbərlik edirdi, hal-hazırda isə o, Polşanın Milli Təhlükəsizlik Bürosunun rəhbəridir.
Həmçinin 2026-cı ilin dövlət büdcəsi məsələsində də Tusk və Nawrotski arasında fikir ayrılığı davam edir. Prezident büdcə ilə bağlı vəziyyəti “təhlükəli” adlandırıb. Tuskun parlamentdə çoxluğu olsa da və prezidentin büdcəyə veto qoymaq səlahiyyəti olmasa da, Nawrotski sənədi Konstitusiya Məhkəməsinə təqdim edə bilər. Bu məhkəmə isə PiS tərəfindən təyin olunmuş hakimlərlə doludur.
Professor Kasinska-Metrykanın sözlərinə görə, Nawrotskinin əsas məqsədi Tusk hökumətini devirməkdir və büdcənin qəbul edilməməsi bu məqsədə çatmağı daha real edir.
