Azərbaycan ilə Ermənistan arasında münasibətlərin və qarşıdurmaların tarixi XX əsrin əvvəllərinə qədər uzanır. Bu dövrdən etibarən tərəflər arasında bir sıra silahlı münaqişələr, etnik toqquşmalar və diplomatik gərginliklər müşahidə olunub. Xüsusilə Qarabağ münaqişəsi son onilliklər ərzində regionda sülhə əsas maneələrdən biri kimi qalmaqdadır.
2025-ci ilin avqust ayında isə bu münasibətlər sistemində dönüş yarada biləcək bir hadisə baş verib. ABŞ prezidenti Donald Trampın təşəbbüsü ilə Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev və Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan Vaşinqton şəhərinə rəsmi səfər ediblər. Görüşün əsas məqsədi tərəflər arasında uzunmüddətli sülh sazişinin imzalanması və regionda davamlı sabitliyin təmin edilməsidir.
Qeyd olunmalıdır ki, bu, müstəqillik dövründə Azərbaycan və Ermənistan liderlərinin Vaşinqtonda rəsmi formatda bir araya gəlməsi baxımından da tarixi ilk olaraq qiymətləndirilir. Təxminən 120 ilə yaxın davam edən gərgin münasibətlərin və qarşıdurmaların fonunda keçirilən bu görüş beynəlxalq ictimaiyyətin də diqqət mərkəzindədir.
Vaşinqtonun bu təşəbbüsündə ABŞ-ın Cənubi Qafqazda artan geosiyasi maraqları və regionda sabitliyin təmin edilməsinə dair strateji baxışı xüsusi rol oynayır. Görüş həm də Rusiya, İran və Avropa İttifaqı kimi digər aktorların regional siyasətinə müəyyən təsir göstərə bilər.
Bu mərhələ həm Azərbaycan, həm də Ermənistan üçün sülhə doğru real bir fürsət ola bilər. Lakin bu prosesin uğurla nəticələnməsi üçün tərəflər arasında etimadın qurulması, keçmişin travmalarının neytrallaşdırılması və beynəlxalq zəmanətlərin təmin edilməsi həlledici amillərdir.
Bütün diqqətlər hazırda Vaşinqtondadır. Görüşün nəticələri yalnız iki ölkə arasında deyil, bütövlükdə Cənubi Qafqazda təhlükəsizlik və əməkdaşlıq mühitinə təsir edə biləcək qədər əhəmiyyətlidir.
Qoşqar Salmanlı
