Çin, Rusiya və Şimali Koreya arasındakı nümayişkaranə yaxınlığa baxmayaraq, bu ölkələr hərbi və ya siyasi ittifaqdan hələ də uzaqdır. Vətəninfo.az xəbər verir ki, bu barədə The Wall Street Journal yazır.
Onun sözlərinə görə, Çin lideri Si Cinpinin son hərbi paradda Rusiya və KXDR rəhbərləri ilə birgə görünməsi “beynəlxalq nizamın yenidən qurulmasında yeni mərhələ” kimi dəyərləndirilə bilər. Si açıq şəkildə Moskva və Pxenyanla əlaqələri gücləndirdiyini nümayiş etdirib – hər iki ölkə Qərb sanksiyaları altındadır, Ukraynaya qarşı qanlı müharibə aparır və potensial olaraq Çinə ABŞ-la münaqişədə faydalı ola bilər.
Bununla belə, Trofimov qeyd edir ki, münasibətlər sıxlaşsa da, hələlik onlar Avrasiya qitəsinə hökmranlıq edə biləcək hərbi-siyasi blok səviyyəsinə çatmayıb.
Çin üçün prioritet: sabitlik, yox, müharibə
Pekin universitetinin professoru Tan Syaoyan vurğulayıb ki, Çin bu münasibətlərdə çox ehtiyatlı davranır:
“Qərbdə onları müttəfiq kimi təqdim etsələr də, Çin onlarla eyni düşərgədə deyil. Müharibə və təhlükəsizlik məsələlərinə baxışımız tamam fərqlidir. Çin 40 ildən çoxdur müharibəyə girməyib və sərhədlərində sabitlik istəyir”.
Bununla yanaşı, Qərb müşahidəçiləri hesab edirlər ki, Pekinlə onun kiçik tərəfdaşları arasındakı fərqlər azalır. ABŞ prezidenti Donald Trampın Asiya və Avropada Vaşinqtonun müttəfiqlər şəbəkəsini dağıtmasından sonra formalaşacaq yeni beynəlxalq sistemin məhz bu ziddiyyətlərin necə həll olunacağı ilə müəyyənləşəcəyi bildirilir.
Çin öz liderliyini göstərmək istəyir
Carnegie China analitik mərkəzinin tədqiqatçısı Tonq Çjao deyib:
“Çin getdikcə ‘qarışıqlıq oxunun’ bir hissəsi olmaqdan çəkinmir. ABŞ-la rəqabətin artması fonunda Pekin göstərmək istəyir ki, Amerika müttəfiqlərini itirdiyi halda, o dostları birləşdirməkdə daha bacarıqlıdır”.
Pekin Universitetindən Van Don isə qeyd edib:
“Çin və Rusiya yeni beynəlxalq nizamın necə işləməsi barədə ümumi anlayışa malikdir. Biz hesab edirik ki, ABŞ hegemoniyası sona yaxınlaşır və bu, obyektiv reallıqdır”.
Fudan Universitetindən Sinbo Vu isə münasibətlərin sərhədlərinin olduğunu vurğulayıb:
“Çin və Rusiya heç vaxt bir-birini böyük münaqişələrə sürükləmək istəməz. Əgər biz Tayvan məsələsinə görə ABŞ-la müharibəyə girsək, Rusiya bizə köməyə gəlməyəcək. Biz yaxşı dostuq, tərəfdaşıq, amma müttəfiq deyilik”.
Çin: silah yoxdur, amma görüntü fərqli danışır
Çin rəsmiləri iddia edir ki, Pekin Rusiyaya real silah vermir, Ukrayna ərazilərinə olan iddiaları tanımır və KXDR-in müharibədə iştirakını dəstəkləmir.
Buna baxmayaraq, Si Cinpinin Mao üslublu geyimdə Putin və Kim Çen Inla yanaşı, təhlükəli silahların nümayişi fonunda görüntüləri bu açıqlamaları şübhə altına alır.
London SOAS Çin İnstitutunun direktoru Stiv Tsanq bildirib:
“Kim Çen Inun paradda iştirakı Pekinin Putini və Ukraynadakı müharibəni dəstəklədiyini göstərdi. Bu, əslində demokratik Qərbə mesaj idi: sizin qəbuledilməz hesab etdiyiniz şeylər bizi maraqlandırmır”.
Çin ordusu Rusiyadan öyrənir
WSJ qeyd edir ki, Çin ordusu Ukraynada Qərb silah sistemlərinə qarşı Rusiya təcrübəsini öyrənir. Bəzi Qərb rəsmiləri isə hesab edir ki, Pekin Şimali Koreyanın müharibədə iştirakına səssiz razılıq verib – bu da Pxenyanın öz arsenalını yeniləməsinə imkan yaradır və çoxcəbhəli müharibə halında Çinə fayda gətirə bilər.
Tsinxua Universitetinin Beynəlxalq Təhlükəsizlik və Strategiya Mərkəzinin direktoru Da Vey əlavə edib:
“Çin və Avropa arasındakı münasibətlərin bu müharibənin girovuna çevrilməsi çox təəssüf doğurur. Bu, Çinin istəmədiyi və dəstəkləmədiyi bir müharibə üçün ödədiyi qiymətdir”.
Çin və Ukrayna müharibəsi – son xəbərlər
Xatırladaq ki, Ukrayna Müdafiə Nazirliyinin Baş Kəşfiyyat İdarəsinin rəis müavini Vadim Skibitski daha əvvəl bildirmişdi ki, Çin müharibəni izləyir və döyüş meydanındakı silahları öyrənir. Onun sözlərinə görə, Ukrayna kəşfiyyatı da Pekində keçirilən paradda nümayiş etdirilən hərbi potensialı analiz edir.
“Onların göstərdikləri nüvə triadasının – hava, quru və dənizdə yeni raket silahlarının mövcudluğunu bir daha təsdiqlədi. Çin böyük səfərbərlik potensialına malikdir. Bu, ən əsas məsələdir”, – Skibitski deyib.
Eyni zamanda Ukrayna kəşfiyyatının nümayəndəsi Andrey Yusov bildirib ki, Çin Rusiyaya hərbi dəstək göstərmir. Onun sözlərinə görə, qalan məsələlər mürəkkəb diplomatik prosesin bir hissəsidir.
