Kahramanmaraşda baş verən iki zəlzələ bütün Türkiyəni boğarkən, beynəlxalq ictimaiyyətin gözü zəlzələ mütəxəssislərinə çevrildi. Dünyanın bir çox yerlərində güclü zəlzələlərə səbəb ola biləcək nasazlıqlar var. Bəs ekspertlər hansı məqamlara görə həyəcan təbili çalırlar?
Vətəninfo.az “Haber Global”-a istinadla xəbər verir ki, mütəxəssislər əsrin fəlakətinin yaşandığı bölgədə xüsusilə 2020-ci ildə Elazığ zəlzələsindən sonra bir hərəkət gözləyirdilər, buna görə gözlər bir müddət burada idi.
Məlum olduğu kimi, İstanbul ətrafında Şimali Anadolu Fay Xəttində güclü zəlzələ gözlənilir. 1999-cu il Mərmərə zəlzələsindən bu yana gözlər həm də “Böyük İstanbul zəlzələsi” kimi gözlənilən fəlakətə yönəlib.
Təbii ki, Türkiyənin yerləşdiyi ərazi dünyada zəlzələlərin gözlənilən yeganə nöqtəsi deyil. Bəs böyük zəlzələnin gözlənildiyi digər nöqtələr haradadır?
1. ALP QIRILMA XƏTTİ
Mütəxəssislər Marlborough qırılma xətti ilə həmsərhəd olan Alp qırılma xəttində zəlzələ gözləyirlər. Alp qırılma xətti Yeni Zelandiyada Sakit okean və Avstraliya plitələri arasındakı sərhəddə 600 kilometr uzanan bir xəttdir. Qayaların üzərində aparılan təhlillər göstərir ki, son 8000 ildə bu qırılma xəttində təxminən hər 300 ildən bir 8.0 və daha yuxarı bal gücündə zəlzələ yaşanır.
Alp qırılma xəttində sonuncu böyük qırılma 1717-ci ildə baş verib. Mütəxəssislər tərəfindən bu xəttin gələcək 50 ildə kəsilmə ehtimalı yüzdə 75 olaraq hesablanır. Həmçinin sözügedən zəlzələnin 8.0 bal və üzərində olma ehtimalı yüzdə 80 olaraq qeyd edilir.
Qeyd edək ki, Azərbaycan da bu qırılma xəttinin üzərində yerləşir.
2. SAN RAMON QIRILMA XƏTTİ
Sakit Okean Plitəsi ətrafına təsiri ilə ən təhlükəli plitə olaraq diqqətləri üzərinə çəkir. Belə ki, planetimizdə baş verən zəlzələlərin 81 faizi Sakit Okean zəlzələ zolağında baş verir və “Atəş Halqası” olaraq bilinir.
3. SAN ANDREAS QIRILMA XƏTTİ
Bu xətt Kaliforniya boyunca şimaldan cənuba doğru uzanan, təxminən 1200 kilometr uzunluğundadır. Sakit okean plitəsi ilə Şimali Amerika plitəsi arasındakı tektonik sərhəddə yerləşən xətt uzun müddətdir ki, ciddi qırılma yaşamayıb. Mütəxəssislər burada 2000-ci illərin əvvəllərindən zəlzələ gözləyirlər. Mümkün zəlzələnin 7 milyon insanı təsir edəcəyi bildirilir. Rəsmi hesablamalara görə, 2032-ci ilə qədər 7.0 bal və daha yuxarı zəlzələ baş verə bilər.
.jpg)
4. NANKAI ÇUXURU
Zəlzələ ölkəsi olan Yaponiya bir müddətdir ki, Nankai çuxurunda baş verməsi gözlənilən böyük zəlzələ və sunamiyə hazırlaşır. Avrasiya plitəsi, Filippin və Sakit okean plitələrinin kəsişməsində yerləşən bölgə ilə bağlı proqnozlar verən mütəxəssislər, yaxın 30 ildə 8,0-9,0 bal gücündə zəlzələ ehtimalını 70 faiz olaraq görürlər.
5. ŞİMALİ ANADOLU QIRILMA XƏTTİ
Mütəxəssislər 1999-cu il Mərmərə zəlzələsindən sonra İstanbul zəlzələsinin olacağını deyirlər. Demək olar ki, 24 il keçdi; prof. Dr. Naci Görürün sözlərinə görə, bu prosesdə zəlzələnin baş vermə ehtimalı yüzdə 80-ə yüksəlib. Gözlənilən zəlzələnin 7,5 bal gücündə olacağı təxmin edilir.
