Avropada Avropa İttifaqına üzvlük qaydalarının dəyişdirilməsi təklifi müzakirə olunur. Yeni mexanizmə əsasən, yeni üzv ölkələr Aİ-yə qoşularkən səsvermə hüququna malik olmayacaqlar, bu da Macarıstanın baş naziri Viktor Orbana kimi liderləri Ukraynanın blokda üzvlüyü ilə bağlı daha mülayim etməyə imkan verə bilər.
Politico qəzetinin diplomatik mənbələrə istinadən yazdığına görə, Aİ-yə üzvlük qaydalarının dəyişdirilməsi təklifi hələlik ilkin inkişaf mərhələsindədir və bütün mövcud üzv ölkələr tərəfindən təsdiq edilməlidir. Təklifin əsas məğzi odur ki, yeni üzv ölkələr Aİ-yə daxil olduqdan sonra tam hüquqlara sahib olacaqlar, lakin üzv ölkələr sistemi tamamilə dəyişdirənə qədər, xüsusən də veto hüququnun ləğvi üçün vacib olan institusional islahatlar həyata keçirilənə qədər səsvermə hüququnu itirəcəklər.
“Gələcək üzvlər, Aİ-dəki əsas institusional islahatlar həyata keçirilənə qədər veto hüququndan imtina etməli olacaqlar, məsələn, siyasətin əksər sahələrində keyfiyyətli əksəriyyətin tətbiqi” – deyə Almaniya Bundestaqının Avropa məsələləri komitəsinin sədri Anton Hofrayter bildirib. “Genişlənmə, Aİ üzvü olan bəzi ölkələr tərəfindən islahatların bloklanması ilə ləngiməməlidir” – o əlavə edib.
Bu təşəbbüs hal-hazırda üzvlük prosesində olan ölkələrə, məsələn, Ukrayna, Moldova və Monteneqroya, Aİ-yə üzv olarkən bir çox üzvlük üstünlüklərindən faydalanmağa imkan verəcək, lakin veto hüququ olmadan. Veto hüququ Aİ ölkələrinin hökumətləri tərəfindən həmişə istənilən siyasətin qarşısını almaq üçün vacib bir vasitə olaraq qiymətləndirilib.
Yeni üzv ölkələrin tam səs hüququ olmadan birləşməsi planı “bizə genişlənmiş Aİ-də belə hərəkət etmək imkanı verəcək”, – deyə Hofrayter qeyd edib. “Qərb Balkanı ölkələrinin nümayəndələri ilə apardığım müzakirələrdən aydın şəkildə görünür ki, bu yanaşma konstruktiv və həyatda qalacaq şəkildə qəbul edilir.”
Avropa Komissiyasının yaxın gələcəkdə genişlənmə danışıqları üzrə qiymətləndirmə aparacaq olması ilə əlaqədar olaraq, Aİ diplomatı qeyd edib ki, Komissiya, bütün 27 Aİ ölkəsindən rəsmi təsdiq alınmadan, genişlənmə danışıqlarını irəlilətmək istəyəcək. Bu, Orbana hər bir danışıqlar mərhələsində veto hüququnun verilməsinin qarşısını alacaq.
Ukrayna və Avropa İttifaqı
Əvvəlcə, Ukraynanın Baş nazir müavini Taras Kaçka, Avropa İttifaqı liderlərinin dekabr ayında Aİ-yə üzv olmaq yolunda “altı danışıqlar qovşağının” açılması ilə bağlı razılaşma imzalaya biləcəyini bildirmişdi.
Həmçinin, Prezident Volodimir Zelenski, Macarıstanın Baş naziri Viktor Orbanın Ukraynanın Avropa İttifaqına üzv olma prosesini bloklamaq hüququna sahib olmadığını və Ukraynanın Aİ-yə Orbanla, ya da onsuz daxil olacağını vurğulamışdı.
