ABŞ prezidenti Donald Tramp, Rusiya ilə əlaqə saxlayan ölkələrə qarşı sərt sanksiyaların tətbiqini dəstəklədiyini bildirib və bununla Rusiyanı neft gücü kimi zəiflətməyi hədəflədiyini vurğulayıb. Newsweek qəzetinin məlumatına görə, Tramp, Rusiya neftinin alışı ilə bağlı yeni məhdudiyyətlərin tətbiq olunmasının vacib olduğunu hesab edir.
Trampın bu açıqlaması, ABŞ-ın Rosneft, Lukoil və onların törəmə şirkətlərinə qarşı son sanksiyaları ilə əlaqələndirilir. Bu sanksiyalar, artıq Çinin dövlət şirkətlərini Rusiya neftini almaqdan imtina etməyə məcbur edib. Rusiya neftinin ikinci ən böyük alıcısı olan Hindistan isə dekabr ayı üçün heç bir sifariş verməyib.
Berlində fəaliyyət göstərən enerji analitiki Tomas O’Donnell, Newsweek-ə verdiyi müsahibəsində bildirib ki, ABŞ-ın tətbiq etdiyi sanksiyalar və Ukraynanın Rusiya neftayırma zavodlarına uğurlu hücumları, “Rusiyanı neft gücü kimi tərksilah edə bilər”. O’Donnell, bu tədbirlərin Rusiyanın enerji gəlirlərinə ciddi zərbə vuracağına və nəticədə ölkənin neft ixracatının çökəcəyi fikrini irəli sürüb.
O, əlavə edib ki, Rusiya artıq əsas neft alıcıları olan Çin və Hindistanla məhdudlaşıb və ikinci dərəcəli sanksiyalar qorxusu ilə yeni müştərilər tapmaq çox çətin olacaq.
Tramp, qanunvericilərin İranı da sanksiyalar siyahısına daxil edə biləcəyini qeyd edib. Bu, senator Lindsey Graham tərəfindən uzun müddətdir müzakirə edilən və Rusiyadan enerji alışı edən ölkələrə 500%-ə qədər idxal tarifləri tətbiq etməyə imkan verəcək qanun layihəsinə aiddir. Trampın məqsədi, əsasən, Rusiyanın enerji bazarlarına yönələn sanksiyalarla Çin və Hindistanı hədəf almaqdır.
Son bir neçə ay ərzində Ukrayna, pilotsuz təyyarələr vasitəsilə Rusiyanın neftayırma zavodlarına və limanlarına bir neçə hücum təşkil edib. Bu hücumlar, xüsusilə Novorossiysk və Tuapse limanlarında ciddi zərərlər verərək, qlobal neft tədarükünün təxminən 2%-ni təsir edib. Ekspertlər, bu hücumların Qara dənizdən Baltik dənizinə keçə biləcəyini və bunun da Rusiyanın ixrac infrastrukturuna əlavə itkilər verəcəyini bildirirlər.
Sanksiyaların sərtləşdirilməsi, Trampın məqsədinə xidmət edir: o, Rusiya prezidenti Vladimir Putini daha sərt tələblərlə danışıqlar masasına oturtmağa çalışır. Rusiya hərbi maşınının yüksək müdafiə xərclərini saxlamağı çətinləşdirən enerji gəlirlərinə vurulan zərbə, Kremlin döyüş qüvvələrini maliyyələşdirməsini qeyri-mümkün edə bilər.
Müdafiə analitiki Aleks Adamo, Trampın Avropa İttifaqını (Aİ) oxşar barışmaz mövqe tutmağa və Rusiyadan enerji idxalını kəskin şəkildə azaltmağa inandırmağa çalışa biləcəyini qeyd edib. Onun fikrincə, Rusiya ilə enerjiyə əsaslanan əlaqələrdən imtina etmək, Rusiyanın müdafiə xərcini əhəmiyyətli dərəcədə azaltmağa və Kremlin hərbi fəaliyyətlərini məhdudlaşdırmağa səbəb ola bilər.
Trampın Rusiya ilə əlaqəli enerji sanksiyalarını gücləndirmək planı, yalnız Rusiyanın iqtisadiyyatına deyil, həm də dünya enerji bazarına ciddi təsir edə bilər.
