Politico nəşri, ABŞ-ın Ukraynanın təhlükəsizlik zəmanətləri məsələsində əsas rol oynayacağını, lakin bu zəmanətlərin qüvvəyə minməsi və uğurlu sülh danışıqları üçün Rusiyanın mövqeyinin həlledici olacağını vurğulayıb.
Məqalədə bildirilir ki, Ukraynanın NATO-ya üzvlük arzusunun, etibarlı təhlükəsizlik zəmanətləri müqabilində geridə qoyulması mümkün ola bilər. Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenski, müharibənin sonunda təhlükəsizliyini təmin etmək məqsədilə bu zəmanətlərin, xüsusilə 1000 kilometr mənzilli Tomahawk qanadlı raketlərinin tədarükünü əhatə edəcəyini gözləyir. Bu raketlər, Ukraynaya Rusiyanın siyasi və hərbi mərkəzlərinə zərbələr endirmək imkanı verəcək və Kremlə hərbi əməliyyatları bərpa etməyi çətinləşdirəcək.
Politico həmçinin qeyd edir ki, Zelenski, Budapeşt Memorandumunun uğursuzluğunu nəzərə alaraq, mövcud zəmanətlərin hüquqi cəhətdən məcburi olmasını istəyir. Bu zəmanətlərin ABŞ Nümayəndələr Palatası və Senatı tərəfindən təsdiq edilməsini və prezidentin sonradan təsdiqini tələb etməsini planlaşdırır. Bu şəkildə, Ukraynanın təhlükəsizlik zəmanətləri ABŞ-ın Yaponiya və Cənubi Koreya kimi ölkələrlə bağladığı ikitərəfli təhlükəsizlik müqavilələri ilə eyni səviyyəyə yüksələ bilər.
Zelenski bu rəsmi təsdiqləmə prosesinin, ABŞ Konqresində güclü və vahid dəstəyin qalmasını təmin etməyə kömək edəcəyinə ümid edir.
ABŞ-ın Ukraynanı birbaşa müdaxilə etməyə məcbur edəcək zəmanətlər verib-verməyəcəyi ilə bağlı şübhələr mövcuddur. Məsələn, bu yay NATO sammitində Donald Tramp, “5-ci maddənin bir çox tərifi var” deyə qeyd etmişdi. 5-ci maddə NATO üzvü olan bir ölkəyə edilən hücumun bütün üzvlərə qarşı edilən hücum sayılmasını nəzərdə tutur, amma bu maddə müxtəlif şərhlərə açıqdır və ABŞ-ın Avropa qitəsində üçüncü böyük müharibəyə cəlb olunmasını qarşısını almağa yönəlmişdir.
Politico bildirir ki, ABŞ-ın Ukraynaya təhlükəsizlik zəmanətləri verib verməməsi hələ də qeyri-müəyyəndir, xüsusilə də ABŞ 2022-ci ildən bəri Ukraynanın NATO üzvlüyünə gedən yolu bağlayıb və müharibədə birbaşa iştirakdan çəkinməyi prioritet hesab edir.
Məqalədə əlavə olunur ki, ABŞ və Rusiya arasında davam edən ikitərəfli təmaslar da vacibdir. Rusiya, Avropa təhlükəsizliyi məsələlərinə dair ABŞ ilə daha əhatəli bir razılaşma istəyir. Rusiya, bu məsələlərlə bağlı öz tələblərini əvvəlcə 28 maddəlik sülh planında təqdim etmişdi. Lakin, Vladimir Putin hələ də öz maksimalist tələblərindən imtina etməyib, və Rusiyanın nəyə razı olacağı hələ də məlum deyil.
Sonuç olaraq, Zelenski ABŞ-dan güclü təhlükəsizlik zəmanətləri gözləsə də, bu zəmanətlərin gücü hələ də Putin tərəfindən veriləcək şərtlərlə müəyyən ediləcək.
Daha əvvəl ABŞ dövlət katibi Marko Rubio, Rusiya və Ukraynanın müharibəni bitirmək üçün müəyyən güzəştlərə getməsi lazım olduğunu bildirmişdi. O, hər iki tərəfin “nəyisə güzəştə getməsini” və ABŞ-ın bu güzəştləri müəyyən etmək üçün hər iki tərəflə danışıqlar aparacağını qeyd etmişdi.
Vladimir Putinin baş xarici siyasət müşaviri Yuri Uşakov isə bildirib ki, Vaşinqtonun təklif etdiyi düzəlişlər Ukraynadakı münaqişəni daha da uzada bilər.
