Vətəninfo.az xəbər verir ki, Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanın nəzarətində olan,hətta Ermənistanda Nikol Paşinyanın ailəsinə məxsus olduğu qeyd edilən “Haykakan Jamanak” media orqanında Rusiyanın Cənubi Qafqazdakı maraqları, Ermənistandan gözlətiləri, Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı geniş məqalə dərc olunub.
Məqalənin maraqlı olduğunu nəzərə alaraq.ixtisarla təqdim edirik:
Rusiyanın bizim regiondakı istəkləri onun qlobal istəklər zəncirinə uyğun gəlir və Ermənistan və Qarabağ onun arzular zəncirinin həlqəsidir.
Rusiya Ukraynadan istədiyini az qala Ermənistandan da istəyir ki, “Rusiya-Belarus” ittifaq dövlətinin və ya Rusiyanın bir hissəsi olsun. Və əgər Ukrayna məsələsində Rusiya Federasiyası belə bir nəticə üçün Rusiya və bəlkə də Belarus qoşunlarından istifadə edirsə, Ermənistanda isə Azərbaycanda və müəyyən qədər Ermənistanda yerləşən rus qoşunlarından istifadə edir.
Hərəkətlərin mənası belədir: Ermənistanın təhlükəsizlik baxımından zəifliyini göstərmək, beləliklə, sonuncu “Rusiya-Belarus” ittifaq dövlətinin bir hissəsi olmaq üçün müraciət etsin. Bu məntiqi inkişaf etdirmək üçün atılan addımlar Azərbaycanın aqressivliyi, Ermənistanda yerləşdirilən rus qoşunlarının ətalətsizliyi, Rusiyanın siyasi ətaləti, Ermənistana silah tədarükü ilə bağlı öhdəliklərin yerinə yetirilməməsidir. Sonuncu vasitənin istifadəsi təsadüfi deyil və bundan əvvəl, məsələn, 2016-cı il müharibəsindən əvvəl və sonra istifadə edilmişdir. Ermənistan Rusiyanı mümkün qədər sıx qucaqlamaq üçün mümkün qədər həssas olmalıdır.
Qarabağ məsələsi də müəyyən fərqlə bu məntiqin tərkib hissəsidir. Rusiyaya həm Ermənistana, həm də Azərbaycana təsir rıçaqı kimi Qarabağ məsələsinin həll olunmaması, yəni Qarabağ məsələsinin həll olunmamış qalması lazımdır. Bu istək onilliklər ərzində Qarabağ münaqişəsi zonasında yaradılmış status-kvonun təməl daşı olub və bu təməl daşı əsasında Ermənistanın siyasətində danışıqları qeyri-müəyyən müddətə davam etdirmək mümkün olub. Bu, 2011-ci ilə qədər davam etdi və bundan sonra Rusiya addım-addım status-kvonu dəyişmək zərurətinə gəldi.
Rusiya bu qənaətə Qarabağ məsələsini həll etmək istədiyi üçün deyil, status-kvonu saxlaya bilməyəcəyini anlamağa başladığı üçün gəlib. Əsas səbəblərdən biri Türkiyənin artan rolu və Rusiyanın Qərblə dönməz münaqişəsi zamanı Türkiyənin az-çox balanslaşdırılmış mövqeyinin Rusiya üçün vacibliyidir. 44 günlük müharibənin səbəbini burada axtarmaq lazımdır.
Həmçinin, Qərblə gözlənilən və ya planlaşdırılan münaqişə vəziyyətində, Qərb nəqliyyat yollarının açıq şəkildə bağlanacağı və ya ən azı şübhə altına alınacağı halda, Rusiya üçün Çanaqqalanın az-çox normal fəaliyyətini təmin etmək son dərəcə vacib idi. və Bosfor boğazları (əks halda Qara dəniz Rusiya üçün ümumi gölə çevrilərdi.
Rusiya-Gürcüstan-Türkiyə marşrutu yeni torpaq axını problemini həll etməyəcəkdi. Abxaziya və Cənubi Osetiyadakı münaqişələrə görə onlardan keçən yollar açılmayacaqdı. Verin Lars isə Ukrayna münaqişəsindən əvvəl də çox işləyirdi.
Ona görə də bu məsələnin effektiv həlli yolu Ermənistan-Azərbaycan oxundan istifadə etmək olardı.
Elə bu səbəbdəndir ki, Qarabağ məsələsi ilə bağlı Lavrov planında cənub rayonlarının Azərbaycana verilməsi nəzərdə tutulurdu ki, Ordubad-Meğri-Horadiz dəmir yolu və magistral yolları maneələrdən azad olsun.
Bu mənada ictimai bəyanatlara baxmayaraq, Ermənistan ərazisindən keçən dəhlizin əsas benefisiarı Rusiyadır, çünki həm Azərbaycan, həm Türkiyə, həm də Rusiya Ermənistan ərazisindən Rusiya Federasiyasının nəzarətində olan dəhliz istəyirlər. Sonuncu amil vacibdir, çünki İran ərazisindən keçən magistral yol var. İran ərazisindən də dəmir yolu çəkilə bilər.
Ukraynada işlərin o qədər də uğurlu olmayan gedişi 2011-ci ildən sonra yaranmış vəziyyəti mahiyyətcə daha da gərginləşdirib ki, Rusiya 2020-ci ildən sonra qurulan status-kvonun qarantı olmaqda çətinlik çəkir. Xtsaberd və Fərrux buna əyani sübutdur.
Türkiyə və Azərbaycanın rolu artıb və indi Azərbaycan Rusiyadan Aİ-yə qaz və neft ixracı üçün platformaya çevrilə bilər.
