Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev mayın 3-də Şuşada Ümummilli lider Heydər Əliyevin 100 illik yubileyinə həsr olunmuş “Böyük Avrasiya geosiyasətinin formalaşması: keçmişdən bu günə və gələcəyə” mövzusunda IV Beynəlxalq konfransda möhtəşəm çıxış etdi. Cənab Prezident öz çıxışında qeyd etdi ki, “Ulu öndər Heydər Əliyevin ən böyük arzusu Şuşanı azad görmək idi və biz onun arzusunu gerçəkləşdirdik. Azərbaycan xalqı bununla fəxr edir. Təkcə Azərbaycan vətəndaşları yox, bütün azərbaycanlılar buna sevinir”.
Dövlət başçısının çıxışında Ermənistan və havadarlarına ismarıclar da vardı və onlar bundan təxirə salmadan nəticə çıxarmalıdırlar. “Əgər Ermənistan sülh istəmirsə, sülh olmayacaq. Tarixdən bilirik ki, sülh sazişini imzalamayan ölkələr də var. Bu, nə Ermənistan, nə də region üçün yaxşı olmayacaq”! – Yalnız bu üç cümlə çox mətləblərdən xəbər verir. Birincisi, böyük Avrasiya geosiyasətinin keçmişini, bu gününü bilməyən, gələcəyini təsəvvür etməyənlər qəflət yuxusundadır və bir an öncə ayılmalarında fayda vardır. Məğlub, monoetnik Ermənistan dövləti revanşizmdən qəti surətdə əl çəkməli, terrordan imtina etməli, sülhü alternativlərin ən yaxşısı kimi qəbul edib rəsmi qaydada təsdiq etməli, imzalamalıdır. Doğrudur, hər dəfə Dəmir Yumruq öz işini görür, lakin Ermənistan məğlubiyyətindən dərs çıxarmır”.
Dövlət başçısı 2020-ci ilin noyabr ayında Ağdamın azad olunması ilə bağlı çıxışında xalqa müraciətlə demişdi: “İndi onlar bütün başqa ölkələrdən yardım gözləyirlər. Elə bil ki, bütün dünya bunlara borcludur. Müstəqil ölkəsən, müstəqil ölkə kimi yaşa. Müstəqil ölkə kimi yaşaya bilmirsən, get başqa ölkənin tərkibinə gir. Endir o bayrağı dirəkdən, bük, qoy cibinə, get başqa ölkənin tərkibində yaşa”. İlham Əliyevin 3 may 2023-cü ildə Şuşa şəhərində Ermənistanla bağlı verdiyi ismarıclar öncəki fikirlərinin davamı və inkişafı xarakterindədir: “Otuz illik işğal Ermənistana heç bir üstünlük vermədi. Əksinə, onlar regional inkişaf proseslərindən təcrid edildilər. Onlar rəsmən, lakin faktiki surətdə həqiqətən də müstəqil ölkə olmaq şansını itirdilər. Onlar indi özlərinə yeni ağa və ya ağalar axtarırlar. Ancaq indi elə bir durumdadırlar, havadarları belə onlardan bezib… Bu isə növbəti onilliklər üçün də erməni xalqının öz hərbi-siyasi rəhbərliyinin avantüralarından əziyyət çəkməkdə davam edəcəyinə dəlalət edir. Əslində, Azərbaycanla, Türkiyə ilə normallaşma sürəcinə başlamasa, “Ermənistan” adlı şərti dövlət tam sıradan çıxacaqdır.
Prezident dəyişən Ermənistan hakimiyyətinin dəyişməyən qeyri-ciddi davranışlarını xatırladaraq, Ermənistanın xilasının nədən asılı olduğunu söylədi: “Kommunikasiyaların açılması onların marağına xidmət edir. Onlar müxtəlif bazarlara çıxış əldə edə biləcəklər. Əlbəttə ki, bu, bizim üçün faydalı olacaq, çünki biz bu səhifənin bağlanmasını istəyirik. Verilmiş bəyanatlara və hadisələrin xronologiyasına nəzər salsaq görərik ki, sülh sazişi haqqında danışıqların başlanılmasını təklif edən də Azərbaycan olmuşdur”.
Prezident bildirdi ki, əgər onlar konstruktiv olmasalar, biz diplomatik tədbirlərdən başqa hər hansı bir digər tədbirlərə əl atmağı planlaşdırmırıq. Çünki bu qədəri bizə bəsdir. Sülh olmasa, kommunikasiyalar açılmayacaq. Onlar yenə də təcrid olunacaqlar və onlar bu yeni geosiyasi konfiqurasiyada özlərinə yer tapmalı olacaqlar. Çünki bütün geosiyasi vəziyyət dəyişib. Ölkəmizin orada yeri çox sabitdir və getdikcə daha da möhkəmlənir. Lakin onlar üçün bu, böyük çağırış olacaqdır.
Azərbaycan Prezidentinin Şuşadakı nitqi və ona ünvanlanmış suallara cavabları nələri göstərdi? Öncə bildirildi ki, Azərbaycan əməli nəticələrə çevrilməyən bəyanatlardansa, həmişə praktiki addımlar yolunu seçib. Ukrayna və Gürcüstan 15 ildir NATO-ya üzv olmağa çalışırlar. Azərbaycan isə ordusunun gücünə görə NATO-nun ikinci dövləti olan Türkiyə ilə saziş imzalayıb. Azərbaycan və Türkiyə nəinki müttəfiqlik formatını qoruyub saxlayacaq, hətta onu gücləndirəcək. Çünki yeni geosiyasi reallıqda bu, artıq regional sabitliyin və təhlükəsizliyin mühüm amilinə çevrilib. Qafqazda ayırıcı xətlər, inzibati sərhədlər, dövlət sərhədləri olsa da belə, Qafqaz vahid bir orqanizmdir. Azərbaycan tarixi və mədəni əlaqələrlə, indi isə daha çox siyasi əlaqələrlə Mərkəzi Asiya ilə sıx bağlıdır. Özbəkistan ilə əməkdaşlığın mahiyyəti və ruhu unikaldır. Təqribən eyni dildə danışan və eyni dəyərləri paylaşan iki qardaş xalq arasında əməkdaşlıq əlaqələrin qorunması olduqca vacib vəzifədir.
Dünya heç vaxt Rusiya-Ukrayna müharibəsinə qədər olduğu kimi olmayacaq. Azərbaycan geosiyasi dəyişikliklər nəticəsində daha güclü olacaq.
Səlim Məmmədov,
Abşeron rayonu, Masazır kənd 5 saylı məktəbin direktoru
