Rusiya prezidenti Vladimir Putin, Moskvanın “Burevestnik” adlandırdığı nüvə enerjili qanadlı raketin “uğurlu” sınağını elan edib və bu silahın Qərbdə analoqu olmadığını iddia edib. O, həmçinin, bu silahın Vaşinqtonla potensial silahlara nəzarət danışıqlarında Rusiyaya strateji üstünlük qazandıracağını vurğulayıb.
The Wall Street Journal (WSJ) nəşrinin yazdığına görə, Putin, Qərbə siqnal göndərmək üçün köhnə raket texnologiyasından istifadə edir. Əksər Qərb analitikləri “Burevestnik”i daha çox bir simvol olaraq qiymətləndirir, onu bahalı, təhlükəli və şübhəli dərəcədə effektiv bir texnologiya kimi görürlər.
“Əbədi uça bilən raket” olaraq tanıdılan “Burevestnik”, əgər Rusiya ordusunun iddiaları doğru olsa, dünyanın istənilən nöqtəsinə nüvə başlığı çatdırmağa, uzun müddət uçuşda qalmağa və raketdən müdafiə sistemlərindən yayınmağa qadir olmalıdır. Ancaq ekspertlər bu layihəni daha çox bir “texnoloji təcrübə” kimi qiymətləndirirlər, əsl döyüş silahından daha çox.
NATO-nun keçmiş rəsmisi Uilyam Alberk bildirib: “Texniki cəhətdən mümkündür, lakin bu, bugünkü döyüş şəraitində praktik istifadə üçün çox mürəkkəb və etibarsızdır.”
Burevestnik və ona bənzər nüvə enerjili qanadlı raketlər yeni bir konsepsiya deyil. ABŞ artıq 1950-ci illərdə belə raketləri sınaqdan keçirmişdi, lakin təhlükələr və texniki çətinliklər səbəbindən bu ideya dayandırıldı. Londondakı Beynəlxalq Strateji Tədqiqatlar İnstitutundan analitik Duqlas Barri bildirib: “Bu, həmişə praktiki silahdan daha çox laboratoriya layihəsi olub.”
2018-ci ildən bəri, “Burevestnik”-in əksər sınaqları uğursuz olub. Raketi yalnız bir neçə dəqiqə uçur və bu müddət ərzində texniki nasazlıqlar yaranır. 2019-cu ildə beş rusiyalı nüvə alimi, Ağ dənizdəki sınaq poliqonunda bu raketlə əlaqəli bir qəza nəticəsində həlak olub.
Bir çox analitiklər hesab edir ki, “Burevestnik” ilk növbədə bir siyasi təzyiq vasitəsidir, hərbi güc nümayişindən daha çox. BMT eksperti Pavel Podviq bildirib: “Bu sistemin əsas məqsədi, Putinə, Rusiyanın Amerikanın raketdən müdafiə sistemlərini aşacağına dair siqnal verməkdir, amma bu, əslində doğru olmaya bilər.”
Eyni zamanda, mütəxəssislər qeyd edirlər ki, raketin nüvə reaktoru kosmosdan belə aşkar edilə bilən radiasiya yayır. Bu da hər hansı bir buraxılışın diqqətdən kənarda qalmayacağı deməkdir. Norveç Radiasiya Monitorinq Agentliyi isə oktyabrın 21-də keçirilən sınaqdan sonra heç bir yüksək radiasiya səviyyəsi aşkar etmədiyini bildirərək, amma qəti nəticə çıxarmaq üçün hələ tez olduğunu əlavə edib.
Burevestnik-in sınaqdan keçirilməsi və onunla bağlı açıqlamalar, Rusiya və Qərb arasında artan gərginliklər fonunda, hər iki tərəf üçün də mühüm siyasi və hərbi əhəmiyyət kəsb edir.
