Vətəninfo.az xəbər verir ki, İnsan hüquqları təşkilatları Böyük Britaniyanı İsrailin Qəzzada soyqırımına icazə verdiyinə görə məhkəməyə veriblər.
İnsan hüquqları təşkilatlarına görə, İsrailin Qəzzanı bombalamaq üçün istifadə etdiyi F-35 təyyarələrinin yanacaq doldurma zondu, lazer hədəfləmə sistemi, təkərlər və arxa gövdə kimi əsas komponentləri Britaniyada istehsal olunub.
İnsan hüquqları və vətəndaş cəmiyyəti təşkilatları Böyük Britaniya hökumətini Qəzzadakı müharibə zamanı İsrailə döyüş təyyarələrinin hissələri tədarük etməklə beynəlxalq hüququ pozmaqda ittiham edərək məhkəməyə verib.
Fələstin hüquqlarını müdafiə edən Al-Haq, Beynəlxalq Əfv Təşkilatı, İnsan Hüquqlarını İzləmə Təşkilatı, “Oxfam” və başqalarının dəstəyi ilə “Lockheed Martin F-35” qırıcıları üçün İngiltərə istehsalı olan komponentlərin İsrailə ixracını dayandırmağı hədəfləyir.
İsrail Qəzzada və İordan çayının qərb sahilində Amerika istehsalı olan döyüş təyyarələrindən istifadə edərək, ölümcül nəticələrə səbəb olub. Beynəlxalq Əfv Təşkilatının Böyük Britaniyadakı ofisinin rəhbəri bildirib ki, Böyük Britaniya kritik hissələrin İsrailə ixracına icazə verməklə “soyqırımın qarşısının alınması üzrə qanuni öhdəliyini” yerinə yetirə bilməyib.
“Oxfam” təşkilatının məlumatına görə, təyyarənin yanacaqdoldurma zondu, lazer hədəfləmə sistemi, təkərlər, arxa gövdə, ventilyator sistemi və atma oturacağı Britaniyada istehsal olunur. Al-Haqın işinə baxan vəkillər bildiriblər ki, təyyarə “Böyük Britaniya istehsalı komponentlərin daimi tədarükü olmadan uçuşa davam edə bilməz”.
London Ali Məhkəməsində 4 günlük dinləmədən sonra qərarın nə vaxt veriləcəyi ilə bağlı hələ də qeyri-müəyyənlik var. Bu iş uzun müddət davam edən hüquqi mübarizənin son mərhələsidir.
Qlobal Fəaliyyət Hüquq Şəbəkəsinin (GLAN) vəkilləri iddianı İsrailin Qəzzaya hücumlarına başlamasından qısa müddət sonra qaldırdıqlarını bildiriblər.
Hüquqşünaslar qeyd ediblər ki, Böyük Britaniya hökuməti 2023-cü ilin dekabr, aprel və 2024-cü ilin may aylarında İsrailə silah satışını bərpa etmək qərarına gəlib, lakin 2024-cü ilin sentyabrında İsrail ordusu Qəzzada hərbi istifadə üçün nəzərdə tutulan silah lisenziyalarını dayandırıb.
İşçi Partiyası hökuməti İsrailin beynəlxalq humanitar qanunlara uyğunluğunu yoxladıqdan sonra təxminən 30 lisenziyanı dayandırıb, lakin qismən qadağa qərarı inkişaf etmiş F-35 gizli döyüş təyyarələri üçün Britaniya istehsalı olan hissələri əhatə etməyib.
İngiltərə hökumətinin sözçüsü AFP-yə deyib ki, İsrail tərəfindən F-35 komponentlərinin istifadəsi üçün lisenziyaların dayandırılması ölkənin NATO-dakı strateji rolu və beynəlxalq sülh və təhlükəsizlik üçün daha geniş təsirləri səbəbindən hazırda mümkün deyil.
“Böyük Britaniya müşahidəçi deyil”
Hökumət “hüquqi öhdəliklərinə uyğun hərəkət etdiyini” və “daxili və beynəlxalq hüquq çərçivəsində öz öhdəliklərini yerinə yetirməyə sadiq olduğunu” iddia edib.
Lakin GLAN, F-35 barəsindəki istisnanı komponentlərin qlobal hovuz sistemi vasitəsilə dolayı yolla İsrailə çatmasına imkan verən “açıq qapı” kimi təsvir edib.
GLAN-ın hüquqşünası Karlotte Andrevs-Briskoe keçən həftə keçirdiyi brifinqdə deyib ki, Böyük Britaniya hökuməti “İsraili silahlandırmaqda davam etmək üçün öz daxili qanunlarından açıq-aşkar yayınır” və F-35-lərdən Qəzza xalqına “tonlarla bomba” atmaq üçün istifadə olunur.
Beynəlxalq Əfv Təşkilatının Böyük Britaniya ofisinin baş direktoru Sacha Deşmux “Soyqırım Konvensiyasına əsasən, Böyük Britaniyanın soyqırımın qarşısını almaq üçün əlindən gələni etmək üçün aydın hüquqi öhdəliyi var” deyib.
“Böyük Britaniya hökuməti İsrailin Qəzzada Fələstin xalqına qarşı soyqırım törətdiyinə dair bütün dəlillərə baxmayaraq, İsrailə hərbi texnika ixracını təsdiqləməyə davam edir. Bu, Böyük Britaniyanın öz öhdəliklərini yerinə yetirməməsinin əsas uğursuzluğudur”, -deyə Deşmux bildirib.
Al-Haqın baş direktoru Şavan Cabarin isə, “Böyük Britaniya tamaşaçı deyil, cinayət iştirakçısıdır. Bu cinayət şərikliyi ilə üzləşməli, ifşa edilməli və cavabdehlik daşımalıdır”.
